Joyland review: innerlijke strijd

Het debuut van Pakistaans regisseur Saim Sadiq heeft op meerdere vlakken potten gebroken. Joyland was de eerste Pakistaanse film die in première ging op Cannes en werd vorige week ook als eerste geselecteerd voor de shortlist van de Oscar voor Beste Internationale Film. De film behandelt dan ook geen evidente thema’s maar laat zien hoe de maatschappij iedereen druk kan opleggen.

So you think you can dance

Haider (Ali Junejo) is de jongste van twee zonen en wordt door zijn vader (Salmaan Peerzada) als minder succesvol aanzien. Zijn broer Kaleem (Sohail Sameer) verwacht namelijk zijn vierde kind met z’n vrouw Nucchi (Sarwat Gilani) maar hoopt op een zoon na drie meisjes. Haider is getrouwd met de vrijgevochten Mumtaz (Rasti Farooq) maar ze hebben geen kinderen en Mumtaz is de enige die werkt. Haider zorgt mee voor de dochters van z’n broer maar dat is niet genoeg.

Via via geraakt hij toch aan werk als achtergronddanser voor trans danseres Biba (Alina Khan), die in het lokale erotisch theater werkt. Hij verzwijgt echter wat hij precies moet doen omdat zijn vader toch niet akkoord zou gaan, behalve voor Mumtaz, die door zijn job niet meer mag gaan werken van haar schoonvader. Onverwacht valt Haider echter voor Biba, wat er zijn leven niet makkelijker op maakt.

Mooi ontwikkelde personages

Qua overkoepelend thema heeft Joyland wat gemeen met Leila’s Brothers, want traditionele, maatschappelijke verwachtingen dwarsbomen ook hier het leven van een moderne generatie. In dit geval zijn Haider en Mumtaz de odd one out in de familie want allebei staan hun verlangens daar haaks op. Zo wil Mumtaz geen kinderen maar wordt ze wel voortdurend geconfronteerd met die van haar schoonfamilie. Rasti Farooq schittert ook in deze rol. De relatie tussen Haider en Mumtaz beantwoordt ook niet aan het patroon. Ze zijn echt gelijken en duidelijk op hun gemak bij elkaar.

Haider is dan weer eerder bedeesd, tot hij Biba tegenkomt. Daarom vecht hij tegen zijn gevoelens, niet alleen omwille van zijn vrouw maar ook omdat Biba trans is. Het overvalt hem zelf een beetje en hij weet ook niet altijd hoe hij ermee moet omgaan. Dit alles wordt bijzonder mooi vertolkt door Ali Junejo, die hier zijn acteerdebuut maakt.

Het script maakt van Biba ook echt een hoofdpersonage door de ogen van Haider. We krijgen te zien hoe dubbel het is om trans te zijn in Pakistan. Aan de ene kant geven ze Biba een plaats om de mannen te vermaken in het theater, maar wel alleen tijdens de pauze. Ook wordt ze geconfronteerd met discriminatie buiten het theater. Toch verstopt ze zich niet en is ze niet bang om te werken of vragen waar ze recht op heeft. Dat wordt grappig geïllustreerd door een scène waarin Haider rondrijdt met een gigantisch billboard van Biba. Alina Khan zet dan ook een sterke rol neer.

Durft de waarheid tonen

Het verhaal neemt uiteindelijk nog een onverwacht tragische wending die nog maar eens de rollen in de Pakistaanse maatschappij duidelijk maken, en niemand onberoerd zal laten. Hierdoor lijkt het belang van de verhaallijn van Haider en Biba uiteindelijk wel minder belangrijk dus is de focus doorheen het verhaal niet altijd goed verdeeld. Een van de executive producers van de film is Malala Yousafzai terwijl regisseur Saim Sadiq schreef zelf mee het script schreef. Het is dus wel duidelijk dat hier weinig verbloemd wordt. Toch zorgt vooral de jobinhoud van Haider in het begin wel voor wat lichtheid, al blijft die dus niet naar het einde toe.

Nog een pluim is er voor de cinematografie van Joe Saade, die voor een vierkante ratio kiest en alles daarbinnen mooi kadreert. Ook de kleuren zijn vaak diep en warm, met af en toe een hint neon. Het wordt afwachten of Joyland de uiteindelijke Oscarnominatie binnenhaalt, maar op basis van het toch wel gedurfde verhaal en de kunde waarmee het verteld is, is het hen zeker gegund.

Joyland is vanaf 28/12 te zien in de bioscoop.