The Favourite review: net geen troonopvolger

Yorgos Lanthimos is goed op weg om een nieuwe arthouse-god te worden. De Griekse regisseur maakte tot nu toe twee Engelstalige films die fantastisch onthaald werden. Ook zijn derde, The Favourite, heeft al een groot aantal prijzen binnengerijfd, waaronder de Grand Prix op het filmfestival van Venetië. Maar is het ook onze favoriet?

Ondanks de historische setting heeft de film ook iets te zeggen over de plaats van de vrouw in de maatschappij van vandaag.

Lanthimos heeft voorlopig geen behoefte om films te maken die iedereen goed zal vinden. Hij maakt wat hij wil en hoe hij het wil. Vind je het goed? Super! Vind je het niks? Zijn probleem niet. Die houding is misschien niet voor iedereen weggelegd, maar het levert in ieder geval originele films op. The Lobster was een parabel over de datingcultuur van vandaag. The Killing of a Sacred Deer, een van onze favorieten op de Film Fest Gent-editie van vorig jaar, herinnerde er ons aan dat al onze daden en beslissingen gevolgen hebben.

Nu is er dus The Favourite, een kostuumdrama over de plaats van de vrouw in het koninkrijk van koningin Anne in de 18e eeuw. Ondanks die historische setting heeft de film ook iets te zeggen over de plaats van de vrouw in de maatschappij van vandaag. Helaas neemt Lanthimos iets te veel tijd om zijn punt te maken.

De vrouwen maken het hof

In The Favourite strijden twee nichten om de favoriet te worden van koningin Anne (Olivia Colman). Lady Sarah (Rachel Weisz, ook te zien in The Lobster) is al jaren haar vertrouwelinge en dienstmeid. Zij regeert half in de plaats van Anne, die niet erg stabiel is als persoon, laat staan als koningin. Ze lijdt aan verschillende kwaaltjes en die doen haar gemoed geen goed. Ze is daarom nogal onvoorspelbaar, en Lady Sarah leidt haar temperament in goede banen. Hun goede band wordt verstoord wanneer Abigail (Emma Stone) aan het hof arriveert.

De nicht van Sarah was vroeger zelf een Lady, tot haar vader al hun geld vergokte en zijn reputatie mee de vuilnisbak in ging. Hij zette zelfs zijn eigen dochter in als afbetaling, en ze kwam terecht bij een oude Duitser. Abigail heeft dus niets meer, en wordt door Sarah aan het werk gezet als meid in de bijkeuken. Maar zelfs in die lage positie ziet Abigail potentieel, en ze begint aan haar klim naar de top. Daarbij wordt snel duidelijk dat de hechte band tussen Sarah en Anne meer is dan enkel vriendschap, maar ook dat hun liefdesrelatie niet zo sterk blijkt als Sarah dacht.

De drie actrices die centraal staan, zijn stuk voor stuk geweldig in heel gevarieerde rollen met inhoud.

Mensen die naar The Favourite gaan om geëntertaind te worden, zullen niet van een kale reis thuis komen. De drie actrices die centraal staan, zijn stuk voor stuk geweldig in heel gevarieerde rollen met inhoud. Anne is de moed verloren na alle tragedie in haar leven. Sarah is meedogenloos maar onzeker. Abigail is van nature geen slecht mens, maar wordt sluw als ze macht heeft geproefd. Dit zijn vrouwen die proberen te overleven in een wereld die hen niks cadeau doet. Lanthimos heeft een feministische film gemaakt die toont hoe weinig er veranderd is en hoe ver we al gekomen zijn.

Alle meisjes aan de macht

De hoofdpersonages zijn erg verschillend, en we zien een andere kant van Stone, Weisz en Colman. Vooral die laatste kan op veel bijval rekenen. We zagen haar al fantastische acteerprestaties neerzetten in Tyrannosaur (zeker eens bekijken mocht je dat nog niet gedaan hebben) en Broadchurch, maar nu wordt de Britse bekend bij het grote publiek. Binnenkort neemt ze in The Crown trouwens de rol van Queen Elisabeth II over van Claire Foy. Colman kreeg de prijs voor Beste Actrice op het filmfestival van Venetië, en doet zo goed als zeker een gooi naar een Oscar. Dat is volledig terecht. Deze film is met opzet wat larger than life, maar haar Anne is kwetsbaar en herkenbaar dankzij subtiele gelaatsuitdrukkingen en kleine momenten.

Ook Emma Stone en Rachel Weisz krijgen wellicht hun kans in de categorie voor Beste Bijrol. Stone was eerder al genomineerd in die categorie voor Birdman. Ze won twee jaar geleden Beste Actrice in een Hoofdrol voor La La Land. Voor Weisz is het inmiddels geleden van 2005, toen ze een beeldje won voor The Constant Gardener. Weisz is dan ook indrukwekkend in een minder onschuldig personage dan we van haar gewend zijn. We mogen ook zeker Nicolas Hoult (Warm Bodies, X-Men) niet vergeten als heerlijk arrogante oppositieleider die de koningin voor zijn kar wil spannen. Hij krijgt de kans om te tonen wat hij in zijn mars heeft, en hij grijpt die met beide handen.

De film voelt door een zekere voorspelbaarheid iets te lang aan naar het einde toe.

Ga dus al zeker voor de geweldige acteerprestaties. Maar uiteindelijk weegt The Favourite voor mij niet op tegen The Killing of a Sacred Deer. Die viel vooral op door het eigenaardige en vaak akelig droge script bij een verrassend en meeslepend verhaal. The Favourite doet je ook meeleven met de personages, maar ergens weet je wel waar dit verhaal gaat eindigen, en dat is jammer. Daardoor voelt de film ook iets te lang aan naar het einde toe.

Lanthimos maakt betere keuzes op het vlak van cinematografie en muziek. Zijn ondertussen bekende stijl van hoge en lage hoeken, het gebruik van een fisheye-lens (zie afbeelding hierboven) en veel negatieve ruimte in zijn wijde shots past heel goed bij dit soort kostuumdrama. Voor de muziek gebruikt de regisseur bestaande stukken klassieke muziek die een heel aparte sfeer oproepen. Cinematograaf Robbie Ryan werkt met veel natuurlijk licht. Dat samen met de prachtige kostuums en de sets maken van The Favourite een lust voor het oog. Een iets kortere speelduur had de film nog net iets beter gemaakt.

The Favourite is nog twee keer te zien op Film Fest Gent en verschijnt op 9 januari in de zalen.